IO SONO BARCELLONA, guida di viaggio e di vita
autore DAVIDE CENTONZE
direttore editoriale Maurizio Pierluca Sulas
SUSIL EDIZIONI SNC P.I.00134590926
09013 Carbonia
ISBN978-88-5540-095-4 prima edizione MAGGIO 2020
Nella guida sono utilizzate alcune icone scaricate da FLATICON www.flaticon.com
CURIOSITÀ e STRANEZZE DI BARCELLONA
PARTICOLARI DA NON PERDERE
e C’È MA NON SI VEDE
BARCELLONA STORICA
BARCELLONA NEI ROMANZI
GLI ARTISTI DI BARCELLONA
STORIE LGBT
SHOPPING e SHOPPING STORICO
LOCALI NOTTURNI
Le foto, laddove non sono menzionati accrediti o autorizzazioni, sono dell’autore Davide Centonze (DC) o liberamente scaricate da Wikimedia Commons (WK). L’autore resta a disposizione per regolarizzare eventuali inesattezze di accredito in relazione alle leggi di © Copyright.
COPERTINA
Camini terrazza di Casa Milà – La Pedrera su gentile concessione oficina Comunicació i Màrqueting Fundació Catalunya La Pedrera
Panorama Foto di Guy Leroux da Pixabay file: sunset-2777732.jpg
icona LOVE / LIKE www.flaticon.com by Those Icons
p.10 autore DC
p.12 Terrazza di Casa Batlló autore DC su autorizzazione www.casabatllo.com
p.14 Disco trencadis Sala Hipostila Park Güell 123rf.com ID Immagine: 11861121 autore: Luciano Mortula
CAPITOLO 1
p.16 Monumento ad Ercole – foto di El Poder de la Palabra https://www.epdlp.com/cuadro.php?id=2078
p.17 Font d’Hercules autore DC
p.19 Plaça Catalunya 123rf.com ID Immagine: 84381427 autore: alexmillos
p.20 1.Statua di Hermes autore DC
p.20 2.La statua della Vergine di Montserrat autore DC
p.20 3.Monumento a Francesc Macià 123rf.com ID Immagine: 34893206 autore: Andrey Omelyanchuk
p.20 4.La deessa 123rf.com ID Immagine: 97342282 autore: Pierre-Olivier CLEMENT-MANTION
p.21 5.Casa Pich i Pon – WK File:048 Casa Pich i Pon, pl. Catalunya.jpg autore Enfo
p.21 6.Casa Pascual i Pons WK File:Barcelona Casa Pascual i Pons.JPG autore Ludvig14
p.21 7.1.Targa Carrer d’Estruc autore DC
p.22 7.2.Carrer d’Estruc – WK File:Edifici del carrer Estruc núm. 14.jpg autore Enfo
p.22 7.3.Targa Carrer d’Estruc autore DC
p.22 8.Plaça Catalunya ingresso Barcelona Turisme autore DC
p.24 Giasone e gli argonauti autore Giorgio De Chirico (1961) acquarello su carta, cm. 25×35 – Fondazione Giorgio e Isa De Chirico, Roma © Giorgio de Chirico, by SIAE 2020
p.25 Statua di Hermes – Escuela de Artes aplicadas u Oficios Artisticos, Barcelona WK File:Barcelona – Escola d’Arts Aplicades Llotja (carrer d’Avinyó).jpg autore Zarateman
p.26 1.Dolmen di Can Boquet (Roca d’en Toni) – Maresme WK File:Dolmen la roca d’en toni.jpg autore josep samon forgas
p.26 2.Pittura rupestre di Abric de l’Eremita – Ulldecona WK File:Abrics d’Ermites I (Ulldecona) 03.JPG autore DagafeSQV
p.27 Festival di Calafell Attività di fusione del bronzo nel 2014 – foto di Gabriel Mestre su autorizzazione Ajuntament de Calafell Patrimoni Historic Area de Promoció de la Ciutat
p.28 Moneta Amilcar Barca WK File:Dishekel hispano-cartaginés-2.jpg source Dishekel_hispano-cartaginés.jpg author Dishekel_hispano-cartaginés.jpg: Moneda hispanopúnica. 237-227 a. C. derivative work: Kordas
p.29 Tomba di Amilcar Barca su autorizzazione di www.turismosierradelsegura.es
CAPITOLO 2
p.30 Plaça Porta Nova 123rd.com ID Immagine: 53131410 autore tomas1111
p.31 Targa Centre Exursionista de Catalunya autore DC
p.33 Tempio di Augusto 123rd.com ID Immagine: 88010272 autore Marco Rubino
p.34 1.Termometro Can Cottet autore DC
p.34 2.Casa Martì autore DC
p.34 3.Chiesa di Santa Anna autore DC
p.35 4.Plaça Vila de Madrid autore DC
p.35 5.Fontana di Portaferrissa (particolare) autore DC
p.35 6.Carrer de Petritxol (particolare) autore DC
p.35 8.1.Santa Maria del Pi WK File:Santa Maria del Pi – panoramio.jpg autore trolvag
p.36 8.2.Santa Maria del Pi (interno) 123rd.com ID Immagine: 127776238 autore murphy1975
p.36 8.3.Santa Maria del Pi (particolare del rosone) autore DC
p.36 9.Galeria Maldà autore DC
p.36 10.Fontana di Santa Anna autore DC
p.37 10.Casa Bassols Reial Cercle Artistic WK File:WLM14ES – Casa Bassols (actual Reial Cercle Artístic) Barri Gòtic, Barcelona – MARIA ROSA FERRE.jpg autore Maria Rosa Ferre
p.37 11.scultura Barcino autore DC
p.37 12.Col-legi d’Arquitectura de Catalunya WK File:Col·legi d’Arquitectes de Catalunya – plaça nova.JPG autore Jordiferrer
p.37 13.Muro del Bacio autore DC
p.38 14.1.Cattedrale di Barcellona (facciata) autore DC
p.38 14.2.Cattedrale di Barcellona (interno) 123rf.com ID Immagine: 71693829 autore Felix Lipov
p.38 14.3.Baixada de Santa Eulalia autore DC
p.38 14.4.Cattedrale di Barcellona (interno chiostro) 123rf.com ID Immagine: 27651797 autore Karol Kozlowski
p.39 15.Museu Frederic Marès autore DC
p.39 16.1.Casa dell’Ardiaca (particolare cassetta postale) autore DC
p.39 16.2.Casa dell’Ardiaca (particolare Ou Com Balla) autore DC
p.40 17.Plaça Sant Felip Neri autore DC
p.40 18.Plaça Garriga i Bachs (particolare monumento) autore DC
p.40 19.1.Carrer del Bisbe – Pont del Bisbe autore DC
p.41 19.2.Carrer del Bisbe – Pont del Bisbe (particolare) autore DC
p.41 20.Carrer de la Llibreteria – Cereria Subirà autore DC
p.41 21.Pastisseria La Colmena autore DC
p.41 22.Tempio di Augusto (particolare cartello) autore DC
p.42 23.1.Plaça del Rei 123rf.com ID Immagine: 32117048 autore rognar
p.42 23.2.Plaça del Rei (Topos V) autore DC
p.42 23.3.Plaça del Rei 1931 https://www.pinterest.it/pin/422986589991828458/ autore Mercè Barcelona
p.43 23.4.Plaça del Rei (lampione) 123rf.com ID Immagine: 45460491 autore Josep Curto
p.43 23.5.Plaça del Rei (casa del boia) autore DC
p.44 24.1.Plaça Ramon Berenguer III WK File:Ramon Berenguer III.jpg
p.44 24.2.Plaça Ramon Berenguer III (statua) autore DC
p.44 25.1.Palau de la Generalitat (particolare bassorilievo Sant Jordi) autore DC
p.45 25.2.Palau de la Generalitat (particolare bassorilievo subsahariano) autore DC
p.45 26.Plaça Sant Jaume (castellers) autore DC
p.45 27.Monuments als Castellers autore DC
p.46 28.1 El call (particolare Carrer Marlet) autore DC
p.46 28.2.El call (particolare iscrizione) autore DC
p.46 29.1.Basilica Sant Just i Pastor (facciata) autore DC
p.47 29.2.Basilica Sant Just i Pastor (interno) autore DC
p.47 29.3.Basilica Sant Just i Pastor (panorama dal campanile) autore DC
p.49 30.Mura romane sud https://www.flickr.com/photos/7455207@N05/513900287 autore Murus et turris
p.49 31.Pati Llimona e la Porta romana sud WK File:Muralla romana – porta de Regomir i capella de Sant Cristòfor.jpg autore Pere López
p.49 32.Basilica de la Mercè WK File:Barcelona – Plaça de la Mercè.JPG autore Jordiferrer
p.50 34.Ufficio delle Poste WK File:Edifici de Correus a Barcelona.JPG autore Jordiferrer
p.51 36.1.Gambrinus 123rf.com ID Immagine: 133072215 autore Volodymyr Baleha
p.51 36.2.Gambrinus (foto storica)
p.52 Plaça del Rei archivio fotografico privato su gentile concessione Ugo Manzoni www.historicafica.com
p.53 Anfiteatro romano di Tarragona 123rf.com ID Immagine: 119768729 autore: tonobalaguer
p.54 Mappa virtuale e Mappa topografica Barcino https://revistadehistoria.es/etiqueta/barcelona/
p.55 Ajuntament de Barcelona 123rf.com ID Immagine: 57061850 autore tomas1111
p.56 Mura romane in Plaça Nova autore DC
p.57 Sagrada Familia vista panoramica 123rf.com ID Immagine: 45209857 autore: Anuphan Sukhapinda
p.58 Cattedrale di Barcellona (interno chiostro) 123rf.com ID Immagine: 27651797 autore Karol Kozlowski
p.59 1.Ritratto di dama WK File:Aelia Galla Placidia.jpg
p.59 2.Mausoleo di Galla Placida WK File:Ravnna-gallaplacidia.jpg source Flickr autore curribet Reviewer Mac9
p.60 Plaça Gal-la Placidia https://ajuntament.barcelona.cat/guardiaurbana/en/noticia/my-new-post-5575_63858
p.61 Visigoti WK File:Daniel Hock Gefangene Römer und Germanen.jpg Fonte http://www.dorotheum.com/ autore Daniel Hock
CAPITOLO 3
p.62 Cattedrale di Barcellona 123rf.com ID Immagine: 53131276 autore: tomas1111
p.63 Las Ramblas 123rf.com ID Immagine: 79044781 autore: radub85
p.65 1.Carrer dels Mirallers autore DC
p.65 2.Carrer de les Panses autore DC
p.65 3.Carrer de les Mosques autore DC
p.66 1.1.Palau de la Musica Catalana (esterno) 123rf.com ID Immagine: 87971600 autore: Marco Rubino
p.66 1.2.Palau de la Musica Catalana (terrazza) 123rf.com ID Immagine: 67532785 autore: Jacek Sopotnicki
p.66 1.2.Palau de la Musica Catalana (lucernario) 123rf.com ID Immagine: 80382941 autore : Mariia Kanatova
p.67 2.Carmela WK File:Jaume Plensa cap Barcelona 4378.jpg autore Amadalvarez
p.67 3.Casa de la Seta autore DC
p.67 4.Antic Teatre foto di Alessia Bombaci, su autorizzazione Antic Teatre
.68 5.1.Mercato di Santa Caterina (esterno) WK File:Mercat de Santa Caterina (Barcelona).jpg autore source Flickr: Mercat de Santa Caterina (Barcelona) autore Sergio Calleja
p.68 5.2.Mercato di Santa Caterina (interno) 123rf.com ID Immagine: 139516483 autore: Jelena Katavic
p.68 6.1.Museo Picasso (particolare ingresso) 123rf.com ID: 81907409 autore csp
p.68 6.2.Museo Picasso (particolare logo ingresso) autore DC
p.69 7.Palau Dalmases web https://www.tripadvisor.it/Attraction_Review-g187497-d2717850-Reviews-Palau_Dalmases-Barcelona_Catalonia.html
p.69 8.1.Museo della Cioccolata autore DC
p.69 8.2.Museo della Cioccolata interno web https://bcnshop.barcelonaturisme.com/shopv3/it/product/18896/museu-de-la-xocolata.html
p.70 Placa del Rei 123rf.com ID: 32117048 autore: Rognar
p.72 Tarik ibn Ziyad WK File:Tarik ibn Ziyad -.jpg fonte ittle-Known Wars of Great and Lasting Impact: The Turning Points in Our History We Should Know More About Alan Axelrod autore Theodor Hosemann (1807-1875)
p.73 Minareto arabo autore DC
p.74 Carlo Magno WK File:Harun-Charlemagne.jpg collection Maximilianeum Fondation Current location Munich The painting by Julius Köckert (Koeckert) (1827-1918), dated 1864, is located at Maximilianeum Foundation in Munich. It is Oil on Canvas. This Image of the painting was created and provided by Zereshk.
p.75 Salone del Tinell 123rf.com ID: 47480617 autore: Sergi Reboredo
p.76 Porta del Sud Pati Llimona autore DC
p.77 1.Monastero de Sant Pau de Camp (esterno) autore DC
p.77 2.Monastero de Sant Pau de Camp (interno chiostro) autore DC
p.78 Almanzon ritratto WK File:Al-mansur 2014-08-25 08-43.jpeg
p.79 Senyera 123rf.com ID: 93226378
p.80 Cattedrale di Santiago de Compostela 123rf.com ID: 132067320 autore: Soloway
p.81 La morte del Conte Goffredo autore Pablo Béjar su gentile concessione del Castell de Santa Florentina nella persona di Meritxell Jubany Coordenadora cultural.
CAPITOLO 4
p.82 Mercato El Born Centro Culturale 123rf.com ID Immagine: 82848970 autore: Stefan Laws
p.83 1.Palau Dalmases particolare colonna WK File:Palau Dalmases – columna.jpg autore Pere López
p.83 2.Palau Dalmases interno cortile WK File:Palau Dalmases.jpg autore Pere prlpz
p.85 Prohibito fijar carteles autore DC
p.86 9.1.Santa Maria del Mar (facciata) autore DC
p.86 9.2.Santa Maria del Mar (particolare portone) autore DC
p.86 9.3.Santa Maria del Mar (particolare vetrata F.C. Barcelona ) autore DC
p.86 9.4.Santa Maria del Mar (interno) interno DC
p.87 10.Carrer d’Anisadeta autore DC
p.87 11.Fossar de les Moreres autore DC
p.87 12.Passeig del Born autore DC
p.88 13.Mercato del Born autore DC
p.89 Parc de la Ciutadella 123rf.com ID: 128264166 autore Tomasz Wozniak
p.91 14.Homenatge a Picasso autore DC
p.92 16.Fontana del Parc de la Ciutadella 123rf.com ID: 128264166 autore Tomasz Wozniak
p.92 17.Mammut autore DC
p.92 19.Lago del parc de la Ciutadella 123rf.com ID: 128264183 autore Tomasz Wozniak
p.93 20.1.Parlamento della Catalunya (facciata esterna) autore DC
p.93 20.2.Parlamento della Catalunya (interno) autore Pepe Navarro su gentile concessione Arxiu Direcció d’Estudis Parlamentaris Parlament de Catalunya
p.93 22.La chiesa Castrense 123rf.com ID: 109905857 autore Jelena Maksimova
p.93 23.Barcelona a Prim autore DC
p.94 24.Zoo di Barcelona 123rf.com ID: 44214416 autore Venakr
p.94 25.Umbracolo 123rf.com ID: 86463952 autore Alena Birukova
p.94 27.Invernacolo autore DC
p.94 28.Castillo de los tres Dragones WK file:Castell tres dragons.jpg autore Canaan
p.95 30.La mappa della Ciutat vella autore INSTA @hola.photo.barcelona
p.95 31.Palazzo di Giustizia autore DC
p.95 32.1.Arc de Triomf (particolare) autore DC
p.96 33.1.Biblioteca Arus autore DC su gentile autorizzazione Biblioteca Pública Arús
p.96 33.2.Biblioteca Arus (interno) autore DC su gentile autorizzazione Biblioteca Pública Arús
p.96 34.Monastero Reale di Sant Pere de las Puellas WK file: Esglesia de Sant Pere de les Puell-les-interior-010.jpg autore Jordi Ferrer
p.98 Batalla de las Navas de Tolosa WK file: Batalla de las Navas de Tolosa, por Francisco Van Halen. jpg
p.99 Sposalizio Petronilla con Ramon Berenguer dipinto di Claudi Lorenzale Segrañes su gentile concessione Patricia Bravo, Responsable de Imagen y Comunicación Grupo AB 1903 © obra propiedad de Grupo AB 1903, S. L.
p.100 foto 1 e 2.Castillo del Rei – La Suda su gentile concessione di @turismedelleida
p.102 MNAC Museo Nazionale d’arte de Catalunya 123rf.com ID Immagine: 139963991 autore: nito500
p.103 Carlo Magno WK file:https://commons.wikimedia.org/wiki/carolus_magnususelang=it#/media/FILE:D%C3%BCrer_karl_der_grosse.jpg
p.104 Scultura Vergine di Montserrat autore DC
p.105 Mare de Deu de Montserrat WK file:Juan rizi-montserrat-atribuido.jpg
p.106 Escolania de Montesserat WKFile:P1110074 Montserrat, Basilica Santa Maria de Montserrat, lEscolania de la basilique, la manécanterie de labbaye chantant le « Salve Regina » tous les jours, à 13h00 (6351440208).jpg source P1110074 Montserrat, Basilica Santa Maria de Montserrat, l’Escolania de la basilique, la manécanterie de l’abbaye chantant le « Salve Regina » tous les jours, à 13h00 autore Jean Robert Thibault
p.106 Antoni Gaudi WK file:gaudi en procesion Corpus Christi.jpg fonte Maria Antonietta Crippa, Gaudi, Taschen, Köln (2007), ISBN 978-3-8228-2519-8
p.107 Sant Jordi in Casa Terrades su gentile concessione Casa de les Punxes
p.108 Rosa e il Libro 123rf.com ID: 75987496 autore: nito500
p.109 1.Re Jaume 123rf.com ID: 50545416 autore aleks49
p.109 2.Ajuntament 123rf.com ID Immagine: 57061850 autore: tomas1111
p.109 3.Salone del Concell de Cent 123rf.com ID Immagine: 19521414 autore: Iakov Filimonov
CAPITOLO 5
p.110 Rambla 123rf.com ID: 99536891 autore: Marco Rubino
p.111 Mappa Barcino su gentile concessione © Museo Historia de Barcelona
p.113 Font de Canaletes (particolare targa) autore DC
p.113 Font de Canaletes (particolare fontana) autore DC
p.114 1.Font de Canaletes (vista rambla) autore DC
p.114 2.Farmacia Nadal autore DC
p.114 3.Club Ateneu Barcelonès, su autorizzazione di Merche Blanco Coordinadora de processament documental i catalogació Ateneu Barcelonès
p.114 4.1.Reial Academia de Ciencies y Art WK File:Barcelona-Rambla de Estudios-Teatro Poliorama.jpg autore Francisco Javier Guerra
p.115 4.2.Barcelona y Flamenco www.barcelonayflamenco.com
p.114 5.Fontana di Portaferrissa autore DC
p.114 6.Chiesa di Betlem 123rf.com ID: 67294290 autore Sergii Zinko
p.115 8.Casa Beethoven autore DC
p.116 9.1.Mercato de la Boqueria (insegna ingresso) 123rf.com ID: 26126544 autore Anibal Trejo
p.116 9.2.Mercato de la Boqueria (banco salumi e formaggi) 123rf.com ID: 65598746 autore TEA
p.116 9.3.Mercato de la Boqueria (banco frutta) autore DC
p.117 10.Escola Massana autore DC
p.117 11.Hospital de la santa Creu (biblioteca de catalunya) WK file: biblioteca de catalunya-entrada principal.jpg autore Josep Renalias
p.117 12.Museu Eròtic de Barcelona 123rf.com ID: 54609125 autore Axel Bueckert
p.118 13.Museu de les Illusiones e Big Fun Museum https://bigfunmuseum.com/
p.118 14.Pasticceria Escribà autore DC
p.118 15.Casa Bruno Quadros autore DC
p.118 16.Mosaico di Joan Mirò Pla de l’Os autore DC
p.118 17.Targa commemorativa della strage 17 agosto 2017 autore Marco Chinellato
p.119 18.1.Teatro del Liceu (facciata) 123rf.com ID: 134308144 autore Alberto Masnovo
p.119 18.Teatro del Liceu (interno) © PEREJAUME by SIAE 2020
p.119 18.3 Teatro del Liceu (bomba 1893) WK file: LICEUBOMB.jpg autore Le Petit Journal source http://anarcoefemerides.balearweb.net/post/42002
p.119 18.4.Teatro del Liceu (incendio 1994) autore Antoni Bofill
p.120 19.1.Placa Reial WK file: Barcelona-placa-reial.jpg autore Ralf Roletschek
p.120 19.2.Placa Reial (lampione Gaudi) WK File:Plaça Reial, Ciutat Vella.jpg autore Victoriano Javier Tornel García
p.120 20.Hotel Cuatro Naciones autore DC
p.121 21.1.Palau Guell (particolare facciata) autore DC
p.121 21.2.Palau Guell (particolare terrazza torri) autore DC
p.121 21.3.Palau guell (particolare torre Cobi) autore DC
p.121. 22.Artisti di strada (particolare) WK file : Living statues in La Rambla-galileo galilei 02.jpg autore Nicholas Gemini
p.122 24.Museo delle Cere autore DC
p.122 25.1.Mirador de Colom (statua) autore DC
p.122 25.2.Mirador de Colom (particolare piedistallo) WK file: Barcelona-Monument a Colom (2).jpg autore Fred Romero
p.123 25.3.Mirador de Colom (particolare bassorievi) autore DC
p.123 25.4.Mirador de Colom (particolare leoni) 123rf.com ID: 53532993 autore Dimitry Baranov
p.123 25.5.Mirador de Colom (interno vini) 123rf.com ID Immagine: 51385935 autore: dolgachov
p.123 26.1.Museo Maritim de Barcelona (facciata esterna) 123rf.com ID Immagine: 58009560 autore: Alena Birukova | p.124 26.2.Museu Maritim de Barcelona (sottomarino) 123rf.com ID: 71005585 autore Juan Bautista Cofreces
p.124 26.3.Museu Maritim de Barcelona (veliero) autore DC
p.124 27.1.Monastero di Sant Pau de Camp (esterno) autore DC
p.124 27.2.Monastero de Sant Pau de Camp (tomba) autore DC
p.125 28.Gato de Botero WK File:El Raval, El Gat, Botero, Barcelona.jpg autore Thomas Ledl
p.128 29.Port Vell 123rf.com ID: 87971605 autore Marco Rubino
p.128 31.Maremagnum autore DC
p.128 32.Aquarium autore DC
p.129 Ramba del Mar 123rf.com ID: 29886674 autore Pio3
p.130 Santa Maria del Mar (interno) WK File:InteriorSantaMariaMarBarcelona.jpg autore Xcaballe Xavier Caballé
p.131 Santa Maria del Mar (particolari Bastaixos) autore DC
p.132 Bastaixos autore DC
p.133 La cura della Peste opera di Ferre Bassa
p.135 Antica Sinagoga Major autore DC
p.136 Torre Bellesguard autore DC
p.137 Predel-la de Sant Onofre anacoreta su autorizzazione del Arxiu Catedral de Barcelona (ACB) Copyright © Catedral de Barcelona, diritti riservati. Proibita la riproduzione totale o parziale. Fotografo: Guillem F. Gel.
p.138 Termometro Can Cottet WK File:EL TERMÒMETRE DE CAN COTTET 01.jpg autore Yeagov
p.139 Angel de la Guarda web
p.140 Sant Jordi (particolare frontale Palau de la Generalitat) autore DC
p.140 Subsahariano (particolare frontale Palau de la Generalitat) autore DC
p.141 Rosone di Santa Maria del Mar 123rf.com ID Immagine: 17985744 autore: Matteo Cozzi
p.142 Miniatura di Ferdiando e Isabella la Catolica WK File:Losreyescatolicos.jpg source http://www.aceros-de-hispania.com/Isabel-La-Catolica.htm
p.143 L’inquisitore davanti ai reali opera Emilio Sala WK File:Expulsión de los judíos.jpg Expulsio de los judios de Espana collection Museo del Prado sala 061A Accession number P06578
p.144 Cristobal Colon recebido por los Reyes Catolicos di Francesc Galofré i Oller, Salone di SAnt Jordi, Palau de la Generalitat Fotografo © Ramon Maroto, Centre de Restuaració de Béns Mobles de Generalitat de Catalunya, Proprietà © Generalitat de Catalunya
p.145 Statua di Colombo (Barcellona) WK File:Barcelona – Monumento a Colón 2017-12-27.jpg autore Rafa Esteve
p.145 Statua di Colombo (Madrid) WK File:Monumento a Colón (Madrid) 06.jpg
p.146 Statue basamento Mirador de Colom autore DC
p.147 Muraglia del Mare archivio personale di Ugo Manzoni www.historiografica.com
CAPITOLO 6
p. 148 RAVAL 123rf.com ID Immagine: 143022282 autore: Christoph Pelz
p.149 Il Dottore della Peste WK File:Paul Fürst, Der Doctor Schnabel von Rom (coloured version).png autore Ifwest
p.151 1.2.En la Prensa de aquel dia (foto1-foto2) autore DC su autorizzazione Angelica Costantini www.periodicosregalo.com
p.152 1.En la prensa de aquel dia (prima pagina La Veu de Catalunya) autore DC su autorizzazione Angelica Costantini www.periodicosregalo.com
p.152 2.Casa Almirall autore DC
p.152 3.MACBA 123rf.com ID Immagine: 132888419 autore: giuseppemasci
p.152 4.Skaters al MACBA WK File: skaterboard-34912200_1920.jpg
p.153 1.CCCB (patio interno a vetri) 123rf.com ID Immagine: 71008621 autore: Juan Bautista Cofreces
p.153 2.CCCB (secondo cortile) autore DC
p.153 3.Pati Manning 123rf.com ID Immagine: 71008817 autore: Juan Bautista Cofreces
p.153 4.Torn de l’Orfell autore DC
p.154 8.Reial Academia de Medicina archivio Biblioteca RAMC
p.154 10.1 Biblioteca de Catalunya (esterno) autore DC
p.154 10.2 Biblioteca de Catalunya WK File:Biblioteca de Catalunya – Sala interior.JPG autore Josep Renalias
p.154 10.3 Reial Academia de Farmacia su gentile concessione segreteria de la Reial Acadèmia de Farmàcia de Catalunya
p.155 11.Mercato de Sant Antoni su autorizzazione Gerard Sensat Dinamitzacio Mercat de Sant Antoni
p.155 12.Rambla del raval WK File:Rambla del Raval 2014.jpg autore Janko Hoener
p.155 13.Gato de Botero WK File:El Raval, El Gat, Botero, Barcelona.jpg autore Thomas Ledl
p.155 14.Bar Marsella DC
p.156 15.Monastero di Sant Pau de Camp autore DC
p.156 16.Teatro Apolo WK File:Teatro apolo barcelona.jpg autore Michelangelo-36
p.156 17.Tre ciminiere WK File:Tres Xemeneies1.JPG autore Canaan
p.156 18.1 Quimet&Quimet (interno) DC
p.157 18.2 Quimet&Quimet (pannello) DC
p.158 Barcellona 1700 WK File:Barcino. Barcelona, por Joseph Friderich Leopold.jpg fonte Barry Law- rence Ruderman Antique Maps Inc. autore Joseph Friderich Leopold
p.159 Don Quijote ricevuto a Barcellona WK File:202 270 quijote cap61.jpg fonte 202_270_quijote_cap61 autore Biblioteca de la Facultad de Derecho y Ciencias del Trabajo Universidad de Sevilla
p.160 Barcellona nel 1614-1700 WK File:Pont torres romanes 1614.jpg source http://www.raco.cat/index.php/locus/article/viewFile/242042/324642
p.161 Tercios WK File:Vicente Carducho, Socorro de la plaza de Constanza..jpg P000636
p.162 Corpus de Sang opera di Antoni Estruc i Bros su gentile concessione Engràcia Torrella Suñé, directora Museu d’Art de Sabadell / Ajuntament de Sabadell.
p.162 Video ELS SEGADORS su gentile concessione di Maria Ibarz López, gerente de l’Orfeo Català, l’Escola Coral i el Cor de Cambra del Palau de la Música Catalana (per la parte audio) e TV3 Catalunya (per la parte video).
p.164 Filippo V WK File:Philip V of Spain while Duke of Anjou.jpg fonte https://www.altesses.eu/princes_max.php?image=bbc673ca99
p.165 Puerta del Abside di Santa Maria del Mar su gentile autorizzazione Sig. Ugo Manzoni www.historiografica.com
p.166 Filippo V WK File:Philippe V par Josep Amoros 1719 R.png autore Codex
p.167 Barcellona 1714 WK File:Sitio Barcelona 1714 Camino encubierto.jpg autore Jacques Rigaud
p.169 Diada de Catalunya 123rf.com ID Immagine: 36397066 autore: Iakov Filimonov
p.170 1.Rambla nel 1700
p.170 2.Hotel Cuatro Naciones archivio personale famiglia Saiz Hotel Cuatro Naciones
p.171 Lampione in Placa Reial 123rf.com ID Immagine: 90641838 autore: Marco Rubino
p.172 Buffalo Bill archivio personale famiglia Saiz Hotel Cuatro Naciones
p.173 Hotel Cuatro Naciones autore DC
CAPITOLO 7
p.174 Manzana de la Discordia 123rf.com ID Immagine: 42744019 autore: Iakov Filimonov
p.175 Statua di Hermes autore DC
p.177 Targa Entrada autore DC
p.178 1.Casa Rocamora WK File:09 Cases Rocamora, pg. de Gràcia 6-14 – c. Casp 1 (Barcelona).jpg autore Enric
p.178 2.Casa Pere Llibre WK File:Casa Pere Llibre.jpg autore Pere López
p.178 3.Casa Antoni i Marc Rocamora WK File:Passeig de Gràcia 26.jpg autore Xavier Badia Castellà
p.178 4.El Nacional autore DC
p.178 5.Brau meditant o Toro Sentado 123rf.com ID Immagine: 141654439 autore: Alexey Pevnev
p.179 6.Casa Pia Batlló WK File:Casa Pia Batlló BCN.JPG autore Canaan
p.179 7.Casa Heribert Pons WK File:Casa Heribert Pons.JPG autore Canaan
p.179 8.Casa Jaume Moysi autore DC
p.179 9.Casa Pratsjusà autore DC
p.179 10.Casa Climent Arola autore DC
p.180 11.Casa Rodolf Juncadella autore Davide Centonze
p.180 12.Casa Garriga Nogues Fundacio Mapfre autore DC
p.180 13.Museu del Modernisme de Barcelona su autorizzazione Museo del Modernisme www.mmbcn.ca
p.180 14.Casa Miquel A. Fargas WK File:Rbla Catalunya 47 Casa Fargas 01.jpg autore Jordiferrer
p.180 15.Casa Dolors Calm autore DC
p.181 16.La Union y el Fénix WK File:Barcelona – Edifici de La Unión y El Fénix Español.jpg autore Fred Romero
p.181 17.Casa Malagrida WK File:Casa Malagrida P1340768.JPG autore Pere López
p.181 18.La Manzana de la DiscordIa Cartolina WK File:Barcelona-MansanaDiscordia-008.jpg autore Jorge Venini
p.181 Mattonella rossa European Route of Modernism autore DC
p.181 18.a.Casa Lleo Morera WK File:Barcelona – Casa Lleó i Morera (11).jpg autore Fred Romero
p.182 18.b.Casa Murellas WK File:Casa Mulleras P1400865.JPG autore Pere López
p.182 18.c.Casa Bonet autore DC
p.182 18.d.Casa Amatller “02 Casa Amatller 386” su autorizzazione dell’autore Javier Gutiérrez Marcos
p.182 18.e.Interno Casa Amatller autore DC
p.183 18.f.Casa Batllo (facciata) 123rf.com ID Immagine: 63955675 autore: Alena Birukova
p.183 18.g.Casa Batllo (interno scale) 123rf.com ID Immagine: 53270056 autore: Mauro Rodrigues
p.183 18.h.Casa Batllo (interno cavedio) autore DC
p.184 18.i.Casa Batllo (terrazza vista esterna) autore DC
p.184 18.l.Casa Batllo (terrazza “drago”) 123rf.com ID Immagine: 90288620 autore: Marco Rubino
p.185 18.m.Museu del Perfum autore DC
p.185 18.n.Fanals Modernistes WK File:Fanal Falqués 15-1-15.jpg autore Canaan
p.185 20.1.Fundaciò Tàpies WK File:WLM14ES – Barcelona Paseo de Gracia 1397 23 de julio de 2011 – .jpg autore Turol Jones
p.186 20.2.Fundacio Tàpies (particolare) WK File:Barcelona 2016-161.jpg autore Victor Grigas
p.186 21.Casa Olano WK File:055 Casa Olano, pg. de Gràcia 60 (Barcelona), finestrals i estàtua d’Elcano.jpg autore Enric
p.186 22.Casa Viurda Marfà WK File:Casa Marfà – porxo.jpg autore Pere
p.186 23.Museo Egizio (particolare) WK File:Museu Egipci de Barcelona.JPG autore Museu Egipci
p.186 24.Casa Jofre autore DC
p.187 25.1.Casa Mila-La Pedrera (facciata) 123rf.com ID Immagine: 81025704 autore: Jaroslav Moravcik
p.187 25.2.Casa Milà-La Pedrera (Ilustraciò Catalana) https://pedrerainedita.lapedrera.com/en/aportacions/construction-casa-mila © su autorizzazione Fundació Catalunya La Pedrera
p.187 25.3.Casa Milà – La Pedrera (disegno progetto statua) https://docplayer.it/15381655-Antoni-gaudi-l-architetto-di-dio.html
p.188 25.4.Casa Mla – La Pedrera (particolare facciata) 123rf.com ID Immagine: 89238482 autore: Marco Rubino
p.188 25.5.Casa Milà – La Pedrera (portone dall’interno) 123rf.com ID Immagine: 14174735 autore: portokalis
p.188 25.6.Casa Milà – La Pedrera (tetto) 123rf.com ID Immagine: 137195347 autore: 李 森
p.189 26.Casa Codina autore DC
p.189 27.1.Casa Ramon Casas (interno) https://www.naciodigital.cat/noticia/118658/massimo/dutti/obre/antiga/vincon/ reforca/domini/cadenes/roba/barcelona foto © Andrià Costa Rifà
p.189 27.2.Casa Ramon Casas (terrazza) foto Sonia Facciorusso
p.189 29.Palau Robert (giardino) WK File:Palau Robert P1400327.JPG autore Pere López
p.191 30.Farmàcia Bolos su gentile concessione autore Rossend Bonas
p.191 31.Casa Domènech i Estapà autore DC
p.191 32.Casa Asuncion Belloso autore DC | p.191 33.Casa Evarist Juncosa autore DC | p.192 37.Casa Verdu autore DC | p.192 38.Casa Josep i Joan Soler autore DC
p.192 39.Casa Dolors Vidal de Sagnier autore DC
p.193 42.Farmacia Vallet
p.193 43.Casa de Rambla Catalunya, 118 autore DC
p.193 44.Casa Antoni Costa autore DC
p.193 45.Casa Serra autore DC
p.193 46.Girafa Coqueta autore DC
p.194 47.Statua di Sant Jordi autore DC
p.194 48.Casa Pericas autore DC
p.194 49.Font de la Granota autore DC
p.195 Casa Amatller simulazione della trasformazione del Passeig de Gràcia in una cartolina postale di Angel Toldrà Viazo A.T.V. © 2014 Institut Amatller d’Art Hispanic – im.05198003
p.197 A los Martires de la Indipendencia WK File:Monument als Herois del 1809.jpg autore Didier Descouens
p.198 Fontana Wallace WK File:53 Font Wallace, pg. de Gràcia – Gran Via.jpg autore Enfo
p.199 1.Els Porxos d’en Xifré (particolare facciata) WK File:Barcelona – panoramio (659).jpg autore Nikolai Karaneschev
p.199 2.Els Porxos d’en Xifré (portico) autore DC
p.200 Herbolari del Rei (interno) WK Archivo:07 L’Herbolari del Rei.jpg autore Enf
p.201 Mercato de la Boqueria 123rf.com ID Immagine: 26126544 autore: Anibal Trejo
p.202 Teatre del Liceu 123RF.COM ID Immagine: 38661436 autore: Vladimir Volodin
p. 203 La Vanguardista 24 novembre 1860 http://janwbrouwers.blogspot.com/2015/11/20151103 -barcelona-cerda.html
p. 204 Eusebi Guell WK File:Eusebi Güell y Bacigalupi, de Ross, La Ilustració Catalana, 15-06-1888.jpg autore Paciano Ross (1851–1916)
p.205 Fontana del Parco de la Ciutadella 123RF.COM ID Immagine: 122421338 autore: saiko3p
p.206 1.Torre sant Juan WK File:Enderroc ciutadella.jpg
p.206 2.Chiesa Castrense 123rf.com ID Immagine: 109905857 autore: Jelena Maksimova
p.205 3.Parlamento de Catalunya (facciata) autore DC
p.207 Fundacio Tapies WK File:WLM14ES – Barcelona Paseo de Gracia 1397 23 de julio de 2011 -.jpg autore Turol Jones
CAPITOLO 8
p.208 Sagrada Familia (2017) 123rf.com ID: 87317405 autore: Marco Rubino
p.209 Passeig de Gràcia (vista da Ronda de Sant Pere – 1890) su gentile concessione Sig. Ugo Manzoni www.historiagrafica.com
p.211 Il quadrato d’Oro Eixample 123rf.com ID Immagine: 32995590 autore: rognar
p.212 3.Casa Comalat WK File:066 Casa Joan Comalat, c. Còrsega 316 (Barcelona), detall dels baixos.jpg autore Enric
p.212 4.Palau Baro de Quadras Casa Asia WK File:Josep.Puig.i.Calafalch.Palau.del.Baro.Barcelona.jpg autore Josep Panadero
p.212 5.Casa Maria Pau (particolare) autore DC
p.212 6.1.Casa Terrades – Casa de les Punxes (particolare) 123RF.COM ID Immagine: 57217513 autore: Alena Birukova
p.213 6.2.Casa Terrades – Casa de les Punxes (visita multimediale) su gentile concessione https://casadelespunxes.com/
p.213 7.Casa Alexandre Gioan autore DC
p.213 8.Casa Jaume Sahis autore DC
p.213 9.Cases Leandre Bou autore DC
p.213 10.1.Palau Casades – Col-legi d’Avocats WK File:Palau Casades 01.JPG autore Jordiferrer
p.214 10.2.Palau Casades – Col-legi d’Avocats (interno) http://calaix.gencat.cat/handle/10687/51067 autore Bob Master
p.214 11.Palau Ramon Montaner autore DC
p.214 12.Casa Thomas autore DC
p.214 13.Casa Vallet-Xirò autore DC
p.215 15.Casa Manuel Llopis Bofill autore DC
p.215 16.Casa Lamadrid autore DC
p.215 17.Mercat de la Concepcio autore DC
p.215 18.Conservatorio di Musica (interno) su autorizzazione dell’autore Antonio Navarro Wijkmark
p.216 19.Casa Santurce autore DC
p.216 20.Casa Josefa Villanueva (passato) su autorizzazione http://barcelofilia.blogspot.com/2011/06/casa-josefa-villanueva-1909-facana.html
p.216 21.Farmacia Ferrer Argelaguet autore DC
p.216 23.Casa de l’Aigua WK File:Hotel Catalonia Berna (Barcelona).JPG autore Jordiferrer
p.217 24.Casa Joserp Cerdà WK File:137 Cases Cerdà, c. Consell de Cent 340.jpg autore Enfo
p.217 25.Passatge Permanyer WK File:Cases del passatge Permanyer, a Barcelona.jpg autore jordì domènech
p.217 26.Torre de les Aiugue WK File:Jardins de la Torre de les Aigües – 004.jpg autore Mutari
p.217 27.Casa Marcel-li Costa autore DC
p.218 29.Forn Sarret autore DC
p.218 30.Forn de la Concepcio autore DC
p.218 31.Casa Isabel Pomar autore DC
p.218 33.Temple Masriera autore Jano Montano per https://www.minube.it/foto/posto-preferito/121385
p.219 36.Font de Diana WK File:Font de Diana, Venanci Vallmitjana.JPG autore Canaan
p.219 37.Casa Calvet autore DC
p.219 38.Monument al Dr RoberWK File:Monument al Doctor Robert (Barcelona) – 3.jpg autore MARIA ROSA FERRE
p.220 Sagrada Familia (foto storica) Archivio fotografico Centro Escursionista de Catalunya
p.221 La Sagrada vista dai cantieri del Recinte Moderinsta WK File:Voltants de les obres de l’Hospital de la Santa Creu i Sant Pau, al fons Barcelona amb la Sagrada Família.jpeg autore Joaquim Morelló (1858–1926) Blue pencil.svg wikidata:Q20003601 wikidata:Q20003601: Q20003601 Collection Memòria Digital de Catalunya Blue pencil.svg wikidata:Q11936445 Accession number AFCEC_MORELLO_A_4672 Credit line Centre Excursionista de Catalunya (depositor) Source http://mdc.csuc.cat/cdm/singleitem/collection/afceccf/id/18222/rec/1261 Permission (Reusing this file)
p.224 Murales Joan Miro Aeroporto El Prat T2 123rf.com ID Immagine: 33915310 autore: Alberto Masnovo
p.223 Els Cuatre Gats (poster pulcinella) WK File:Cartell putxinellis quatre gats-MAE-25221.jpeg autore Lula-lula
p.224 Antoni Amatller WK File:Antoni Amatller.png autore Institut Amatller d’Art Hispànic
p.225 Ilustracion Catalana n.322 8 agosto 1909 collezione personale DC
p.226 Santa Maria del Pi guerra civile su gentile concessione Arxiu Parroquial de Santa Maria del Pi APSMP
p.227 Hospidal de Sant Pau (1905) https://www.pinterest.it/pin/312085449173448331/ https://www.forocoches.com/foro/showthread.php?t=3027164&page=8.
CAPITOLO 9
p.228 Statua Antoni Gaudi Portal Miralles autore DC
p.229 1.Progetto Casa Batllo facciata e sezione WK File:Fachada y sección Casa Batlló (1904).jpg autore Torii, Tokutoshi (1983). El mundo enigmático de Gaudí. Instituto de España, Madrid. ISBN 84-85559-34-7.
p.229 2. Casa Batllo con le impalcature WK File:Casa Batlló (1906).jpg autore Domènec Sugrañes i Gras. Source Bassegoda i Nonell, Joan (2003). Josep Bayó Font, contractista de Gaudí. ETSAB, Gaudí 2002 y Edicions UPC, Barcelona. ISBN 84-8301-675-3.
p.229 3.Casa Batllo cartolina del 1907 WK File:Entrega-fachada-22.jpg Old Postcard autore Unknown
p.231 COLLAGE SAGRADA FAMILIA fonte WK
1.cripta 1886 File:Cripta (1886).jpg Fargas, Albert: Simbología del Templo de la Sagrada Familia, Triangle Postals, Barcelona, 2009, ISBN 978-84-8478-405-0 Autore sconosciuto
2.Cantiere File:Sagrada Familia 1889.jpg 1889 Fonte http://www.antonigaudi.org/imagenes/inici-bas%C3%ADlica-web1.jpg Autore sconosciuto
3.Operaio File:Un obrer en les obres de construcció de la Sagrada Família.jpeg Collezione Memòria Digital de Catalunya Blue pencil.svg wikidata:Q11936445 Ubicazione attuale Fons Frederic Bordas i Altarriba Numero d’inventario AFCEC_BORDAS_D_3848 Attribuzione Centre Excursionista de Catalunya (depositor) Fonte http://mdc.csuc.cat/cdm/singleitem/collection/afceccf/id/12154/rec/1327
4.Sagrada 1915 File:La Sagrada Familia en construcción, c. 1915.jpg Opera propria Autore Templo Expiatorio de la Sagrada Familia
5.Laboratorio File:Taller SF (1926).jpg Crippa, Maria Antonietta (2007), Gaudí, Taschen, Köln. ISBN 978-3-8228-2519-8. Autore sconosciuto
6.Sagrada 1928 File:SF (1928).jpg Bassegoda Nonell, Joan (2002), Gaudí o espacio, luz y equilibrio, Criterio, Madrid. ISBN 84-95437-10-4. Autore sconosciuto
7.Vista aerea 1930 File:ETH-BIB-Barcelona, Sagrada Familia-Tschadseeflug 1930-31-LBS MH02-08-0201.tif Collezione Biblioteca del Politecnico federale di Zurigo Blue pencil.svg wikidata:Q684773 Numero d’inventario ETH-Bibliothek_LBS_MH02-08-0201 Note Tschadseeflug, 2.12.1930-23.1.1931. Reportage mit 1125 Bildern (alle digitalisiert) Fonte E-Pics Bildarchiv online http://doi.org/10.3932/ethz-a-000259466
8.Sagrada 1950 File:Plaatjes uit Barcelona, Bestanddeelnr 908-2794.jpg Nederlands: Collectie / Archief : Fotocollectie Anefo Reportage / Serie : [ onbekend ] Beschrijving : Plaatjes uit Barcelona Datum : 27 januari 1957 Locatie : Barcelona Fotograaf : Pot, Harry / Anefo Auteursrechthebbende : Nationaal Archief Materiaalsoort : Negatief (zwart/wit) Nummer archiefinventaris : bekijk toegang 2.24.01.03 Bestanddeelnummer : 908-2794 Data 27 gennaio 1957 Fonte http://proxy.handle.net/10648/a956adc2-d0b4-102d-bcf8-003048976d84 Autore Harry Pot / Anefo
9.Sagrada 1980 File:Sagrada Familia, Antoni Gaudí – panoramio.jpg anni ’80 del XX sec. (original date unknown) Fonte https://web.archive.org/web/20161021044459/http://www.panoramio.com/photo/64871073 Autore qwesy qwesy
10.Sagrada Natività 1988 File:Nativity1988.tif Autore: Io Herodotus
11.Sagrada Natività 1990 File:SF-KIRKA.jpg Olavfin
12.Interno File:2001-09-18 Sagrada Família 09180017.jpg autore Eckhard Henkel
13.Cantiere interno 2005 File:Sagrada Familia from top.jpg 10 luglio 2005 (secondo i dati Exif) Fonte Nessuna fonte leggibile automaticamente. Presunta opera propria (secondo quanto affermano i diritti d’autore). Autore Nessun autore leggibile automaticamente. Metju~commonswiki presunto (secondo quanto affermano i diritti d’autore).
14.Sagrada tetto 2009 File:SagradaFamiliaRoof2.jpg Opera propria Autore Etan J. Tal
p.232 1.1.Sagrada Familia (progetto) WK File:Dibujo del proyecto para la Sagrada Familia realizado por Antoni Gaudí.jpg autore Templo Expiatorio de la Sagrada Familia
p.232 1.2.Sagrada Familia (particolare piccolo facciata Natività) 123rf.com ID Immagine : 12994185 autore: Vladimir Zhuravlev
p.232 1.3.Sagrada Familia (particolare grande facciata Natività) 123rf.com ID Immagine : 41591138 autore: Antonio Ribeiro
p.233 1.4.Sagrada Familia facciata Natività 123rf.com ID Immagine: 12994185 autore: Vladimir Zhuravlev
p.233 1.5.Sagrada Familia (tartaruga) WK Fichier:Sagrada Familia, Turtle.jpg autore Stanislav Kozlovskiy
p.233 1.6 .Sagrada Familia (particolare insetti portone) 123rf.com ID Immagine: 51287286 autore: sanamoo
p.233 1.7.Sagrada Familia (Colonna) 123rf.com ID Immagine: 105494403 autore: Zhanna Tretiakova
p.234 1.8.Sagrada Familia (mappa Facciata Natività) autore DC
p.234 1.9.Sagrada Famiglia 1897 WK File:SF – Nacimiento (1897).jpg autore Torii, Tokutoshi (1983). El mundo enigmático de Gaudí. Instituto de España, Madrid. ISBN 84-85559-34-7. Unknown author
p.234 1.10.Monteserrat 123RF.COM ID Immagine: 39182727 autore: csp
p.235 1.11.Museo Cripta Guell autore DC
p.235 1.12.Cripta Guell 123rf.com ID Immagine: 114503949 autore: Daniel Ferreira-Leites Ciccarino
p.235 1.13.Sagrada Familia (navata centrale) 123rf.com ID Immagine: 100237801 autore: Marco Rubino
p.236 1.14.Sagrada Familia Cripta 123rf.com ID Immagine: 128538815 autore: Ryszard Parys
p.236 1.15.Sagrada Familia (Tomba Antoni Gaudi) 123rf.com ID Immagine: 81527838 autore: Jaroslav Moravcik
p.237 1.16.Sagrada Familia (altare) 123rf.com ID Immagine: 81527814 autore: Jaroslav Moravcik
p.237 1.17.Sagrada Familia (particolare stemmi degli Evangelisti) 123rf.com ID Immagine: 94000359 autore: Zhanna Tretiakova
p.237 1.18.Sagrada Familia (Progetto Facciata della Passione) WK File:Pasión (Gaudí, 1911).jpg autore Canaan
p.238 1.19.Subirachs subido en un andamio de la Sagrada Familia, en 1991 JOAN IRIARTE su gentile concessione Espai Subirachs
p.238 1.20.Sagrada Familia (portone della passione) autore DC
p.243 1.21.Sagrada Familia (portone Coronazione con le Spine) WK Archivo:Puerta Coronación Espinas.jpg autore Canaan
p.238 1.22.Sagrada Familia facciata della Passione 123rf.com ID Immagine: 128264105 autore: saiko3p
p.238 1.23.Sagrada Familia (particolare flagellazione) 123rf.com ID Immagine: 2037028 autore: Ron
p.240 1.24.Sagrada Familia Il bacio di Giuda 123rf.com ID Immagine: 37798629 autore: Andrey Bourdioukov
p.240 1.25.Sagrada Familia Ponzio Pilato 123rf.com ID Immagine: 100237781 autore: Marco Rubino
p.240 1.26.Sagrada Familia La Veronica 123rf.com ID Immagine: 133911775 autore: Vadim Fedotov
p.241 1.27.Sagrada Familia Longino 123rf.com ID Immagine: 94093169 autore: Zhanna Tretiakova
p.241 1.28.Sagrada Familia La crocifissione 123rf.com ID Immagine: 133911775 autore: Vadim Fedotov
p.241 1.29.Sagrada Familia La croce gloriosa e l’Ascensione 123rf.com ID Immagine: 130821022 autore: Gerold Grotelueschen | p.242 1.30.Sagrada Familia Facciata della Gloria 123rf.com 123rf.com ID Immagine: 32585376 autore: jordi2r
p.242 1.31.Sagrada Familia Portale della Gloria 123rf.com ID Immagine: 81527841 autore: Jaroslav Moravcik
p.242 1.32.Sagrada Familia vista da Av. de Gaudi 123rf.com ID Immagine: 139969147 autore: Юлия Хабибуллина
p.243 2.Escoles de la Sagrada Familia WK File:SF – Escuelas.jpg autore Canaan
p.243 3.Lampioni in Avinguda de Gaudi WK File:295 Fanal de l’av. Gaudí, cantonada c. Provença, al fons la Sagrada Família.JPG autore Enfo
p.243 4.Escola de Passatge Centelles WK File:Escola del passatge Centelles.JPG autore Herodotptlomeu (talk)
p.243 5. Antica Fabbrica Damm WK File:Antiga Fàbrica Damm (2).jpg autore Victoriano Javier Tornel García
p.243 6.El bon temps perseguint la tempesta WK File:Apel·les Fenosa.El bon temps perseguint la tempesta.jpg autore MarisaLR
p.244 7.1.Recinte Moderinsta (facciata principale) WK File:Hospital Sant Pau, main facade.jpg Thomas Ledl
p.244 7.2.Recinte Modernista (cortile interno) 123rf.com ID Immagine: 74949904 autore: Olena
p.244 7.3.Recinte Modernista (interno facciata principale) 123rf.com ID Immagine: 32969879 autore: Iakov Filimonov
p.245 7.4.Recinte Modernista (Padiglione di San Raffaele) WK File:Hospital de Sant Pau (BCN), Pavelló de Sant Rafael-P71203-133634.jpg autore –Susi4
p.245 7.5.Recinte Modernista (padiglioni) WK File:Hospital de la Santa Creu i Sant Pau 29.jpg autore Arthur Crbz
p.245 7.6.Recinte Modernista (volta interna) 123rf.com ID Immagine: 139869198 autore: Hsueh-Yi Chen
p.245 8.Edificio in Carrer de Sant Antoni Maria Claret WK File:Apartment, Barcelona (1070922413).jpg autore Caitriana Nicholson from 北京 ~ Beijing, 中国 ~ China
p.246 9.Font de la Caputxeta WK File:Statue of little red riding hood.jpg Source https://szarada.net/okreslenie-z-krzyzowki/w-niej-czerwony-kapturek/ autore Przemek P
p.246 10.Casa Pasqual Amoros autore DC
p.246 11.Palau Macaya WK File:PiC-macaya-1749-01.jpg autore ca:user:amadalvarez
p.246 12.Gufo in Aviguda Diagonal 123rf.com ID Immagine: 27651843 autore: Karol Kozlowski
p.247 15.Casa dels Balcons autore DC
p.247 16.1.La Monumental 123rf.com D Immagine: 62870484 autore: erostunova
p.247 16.2.Cartello Corrida Arenas de Barcelona WK File:Cartel toros barcelona.jpg autore Unknown source Public Domain
p.247 16.3.Cartello Nueva Plaza de Toros di Ramon Casas WK File:R. Casas, Nueva plaza de toros, Arenas de Barcelona, Domingo 18 Mayo 1913.jpg autore Ramón Casas
p.248 17.Casa dels Braus autore DC
p.248 18/19.Torre Glòries e Museu Disseny WK File:14-08-05-barcelona-RalfR-068.jpg autore © Ralf Roletschek
p.248 19.Encants WK File:Mirror roof of flea market Mercat Fira de Bellcaire ElsEncants, Barcelona.jpg autore ThomasLendt
p.249 20.Teatre Nacional de Catalunya WK File:050529 Barcelona 030.jpg autore Sergi Larripa (User:SergiL)
p.249 21.1.Auditori WK File:050529 Barcelona 031.jpg autore Sergi Larripa (User:SergiL).
p.249 21.2.Auditori Museo della Musica WK File:060 Museu de la Música, el Bosc.jpg autore Enfo
p.250 Park Guell antica su gentile concessione Ugo Manzoni www.historiagrafica.com
p.251 Laboratorio Sagrada Familia 123rf.com ID Immagine: 13692400 ‘autore: Matteo Cozzi
p.252 1.El Capricho (particolare torre) 123rf.com 123rf.com ID Immagine: 70812216 autore: jordi2r
p.252 2.El Capricho (particolare girasoli) 123rf.com ID Immagine: 70812208 autore: jordi2r
p.252 3.El Capricho (veduta integrale) 123.rf.com ID Immagine: 136063653 autore: saiko3p
p.253 1.Casa Vicens (torre) autore DC
p.253 2.Casa Vicens (particolare forgiatura terrazza) autore DC
p.253 3.Casa Vicens (facciata lato ingresso) autore DC
p.254 1.Casa Vicens (particolare cancellata) autore DC
p.255 Casa Terrades 123rf.com ID Immagine: 34508269 autore: Arseniy
p.256 Hispano-Suiza K6 Brandone su gentile concessione www.escuderia.com
p.257 La Pedrera foto 1,2,3 e 4 su gentile concessione © Fundació Catalunya La Pedrera
p.258 1.La Pedrera (cavedio ovale visto dalla terrazza) 123rf.com ID Immagine: 81025701 autore: Jaroslav Moravcik
p.258 2.La Pedrera (cavedio ovale visto dall’interno del piano terra) 123rf.com ID Immagine: 16837495 autore: Andrey Bayda
P.259 Corteo funebre Antoni Gaudí, archivio fotografico The Gaudí Academia Knowledge
CAPITOLO 10
p.260 Passeig de Sant Joan e Arc de Triomf 123rf.com ID Immagine: 129857371 autore: Iakov Filimonov
p.261 Prigionieri repubblicani WK File:Surrender of Red Soldiers, Somosierra, Madrid – Google Art Project.jpg Collection Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía Blue pencil.svg wikidata:Q460889 Current location Level Sabatini Building (Details of level on Google Art Project) room Room 206.09 (Details of room on Google Art Project) Accession number AD05221-023 Private Collection Source/Photographer sgGtR7VTeKaL9w at Google Cultural Institute
p.264 1.1.Park Guell veduta al tramonto 123rf.com ID Immagine: 53131285 autore: tomas1111
P.264 1.2.Parc Sama WK File:Parc Samà (Cambrils) – 4.jpg Source Flickr: llac-glorieta Parc Samà, Cambrils Author MARIA ROSA FERRE
p.264 1.3.Gaudi passeggia nel Park Guell 1907 WK File:Gaudí Park Güell.jpg Source https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10212414990629595&set=p.10212414990629595&type=3&theater Author Unknown author
p.264 1.4.Mappa antica del Park Guell WK File:Plano Parque Güell.jpg Source Torii, Tokutoshi (1983). El mundo enigmático de Gaudí. Instituto de España, Madrid. ISBN 84-85559-34-7.
p.265 1.5 Park Guell primo congresso della lingua catalana WK File:Primer Congrés Internacional de Llengua Catalana, entrada al Parc Güell.jpg http://w151.bcn.cat/opac/doc?q=parc+G%C3%BCell&start=137&rows=1&sort=msstored_fld81 %20asc&fq=mssearch_doctype&fv=Fotogr%C3%A0fic&fq=media&fv=true Author Alexandre Merletti
p.265 1.6.Giardino dei Tarocchi di Capalbio 123rf.com ID Immagine: 80217549 autore: Valerio Mei
p.265 1.7.Park Guell cartolina storica su gentile concessione Sig. Ugo Manzoni www.historiagrafica.com
p.265 1.8.Cancellata Park Guell 123rf.com ID Immagine: 53533591 autore: Dmitriy Baranov
p.266 1.9.Park Guell ingresso e muro di cinta 123rf.com ID Immagine: 71613056 autore: Lukasz Janyst
p.266 1.10.Park Guell Scala centrale 123rf.com ID Immagine: 101773677 autore: Razvan Ionut Dragomirescu
p.266 1.11.Salamandra 123rf.com ID Immagine: 139134778 autore: Natalia Volkova
p.267 1.12.Sala Hipostila profondità 123RF.COM ID Immagine: 53269929 autore: Mauro Rodrigues
p.267 1.13.Sala Hipostila disco 123rf.com ID Immagine: 11861121 autore: Luciano Mortula
p.268 1.14.Park Guell Terrazza 123RF.COM ID Immagine: 42571260 autore: skdesign
p.268 1.15.Park Guell Colonnato e galleria 123rf.com ID Immagine: 96984938 autore: Paolo Querci
p.268 1.16.Calvario WK File:Park Güell – Calvario.jpg autore Canaan
p.268 1.17.Casa Museo Gaudi 123rf.com ID Immagine: 101773674 autore: Razvan Ionut Dragomirescu
p.268 1.18.Casa Marti Trias 123rf.com ID Immagine: 95213425 autore: Andres Membrive
p.269 2.Gaudi Experiencia
p.269 3.1-3.2 Bunkers del Carmel autore DC
p.269 4.1.Casa Vicens (facciata) su gentile concessione © Casa Vicens Gaudi, Barcelona 2019 Fotografia David Cardelus
p.270 4.2.Casa Vicens (cartello Carrer) autore DC
p.270 4.3-4.Casa Vicens (patio) (sala blu) su gentile concessione © Casa Vicens Gaudi, Barcelona 2017 Fotografia David Cardelus
p.270 4.5.Casa Vicens (scale) su gentile concessione © Casa Vicens Gaudi, Barcelona 2019 Fotografia Pol Viladoms
p.270 4.6.Essenzia Casa Vicens © Pilar Delgrado por www.casavicens.com
p.270 5.Cases Ramos autore DC
p.273 1-2-3-4-5-6-7-8.Commercianti Gràcia
p.276 1.Casa Fuster WK File:217 Casa Fuster, pg. de Gràcia.jpg autore Enfo
p.276 2.Casa Bonaventura Ferrer WK File:Passeig de Gràcia 113 detall.jpg autore Xavier Badia Castellà
p.276 Plaça de la Vila de Gràcia autore DC
p.277 Facciata Blu del municipio di Gràcia WK File:062 Antic Ajuntament de Gràcia (Barcelona), mural dels 200 anys de la Festa Major.jpg autore Enric
p.277 Plaça del Sol autore DC
p.277 Astrolabi in Plaça del Sol autore DC
p.277 Placa de la Revolucion WK File:La Xarranca de la Festa Major (2).jpg autore Paola García
p.278 Placa de la Virreina Chiesa di Sant Joan autore DC
p.278 Placa del Diamant entrata rifugio WK File:Entrada al refugio antiaéreo y plaza del diamante.JPG autore Vanbasten 23
p.278 Rifugio antiaereo interno autore DC
p.278 Placa del Diamant La Colometa WK File:La Colometa – Xavier Medina-Campeny.jpg autore HitchHikersHandbook.com
p.279 Statua Rovira autore DC
p.279 Anna Frank WK File:62 Anna Frank, de Sara Pons.jpg autore Enfo
p.279 4.Mercat de la Lliberat autore DC
p.279 5.Font de Blancaneu WK File:03 Font de la Blancaneu, pl. Gal·la Placídia.JPG autore Enfo.
p.280 Marina Ginestà WK File:Marina Ginesta.jpg
p.282 Copertine de La Campana de Gràcia WK:
1.File:Campana de gracia-portada.jpg autore Source PORTAL ARCA Author Biblioteca de Catalunya
2.File:230 Museu d’Història de Catalunya, número de La Campana de Gràcia.JPG autore Enfo
3.File:La Campana de Gracia, 01-11-1878.jpg autore Source (1878-11-01). “Los morts s’acostan”. La Campana de Gracia (481): 1. (Parlament de Catalunya) Author Apel·les Mestres i Oñós
4.File:234 Museu d’Història de Catalunya, número de La Campana de Gràcia.JPG autore Enfo
5.File:Las dos coronas, de M Moliné, La Campana de Gracia, 31-10-1896.jpg Source (1896-10-31).”Las dos coronas”. La Campana de Gracia (1432). ISSN 1576-3722. Author Jaume Pahissa i Laporta
6.File:1901-11-02, La Campana de Gracia, Una morta entre dos vius, Pellicer Montseny.jpg Source Applications-graphics.svg This is a retouched picture, which means that it has been digitally altered from its original version. Modifications: watermark removed. (1901-11-02). “Una morta entre dos vius”. La Campana de Gracia (1694): 1. ISSN 1576-3722. Biblioteca Virtual de Prensa Histórica (CC BY 4.0) Author Joan Pellicer Montseny
7.File:1902-10-31, La Campana de Gracia, La cayguda de la fulla, Miró.jpg Source (1902-10-31). “La cayguda de la fulla”. La Campana de Gracia (1476): 1. ISSN 1576-3722. Biblioteca Virtual de Prensa Histórica (CC BY 4.0) Author Ramon Miró Folguera
8.File:Vina, vina, Francisquet, de Pellicer Montseny, La Campana de Gràcia, 31 de octubre de 1903.jpg Source (1903-10-31). “Portada”. La Campana de Gràcia (1798): 1 Author Joan Pellicer Montseny
p.284 Escola Industrial WK File:WLM14ES – Conjunt del recinte de l’Escola Industrial (Antiga Fàbrica Batlló) Eixample, Barcelona – MARIA ROSA FERRE (1).jpg autore MARIA ROSA FERRE
p.285 La Monyos http://jcneiga.blogspot.com/2017/
p.286 Poble Espanyol 1. 123rf.com ID Immagine: 50164148 autore: Ekaterina Belova
p.286 Poble Espanyol 2. autore DC
p.287 Francesc Macià WK File:Macia 2a tongada scans 003 editora 8 44 1.jpg Source http://www.espaimacia.cat/web/galeria/cat/13 Author Espai Macià -Plaça Ramon Arqués, 5, 25400 Les Borges Blanques. Arxiu Josep Segura
p.288 No Pasaran https://www.destinobcn.com/catalogna-non-spagna/guerra-civile-spagnola-no-pasaran-destino-bcn-barcellona/
p.289 Carrer del Bisbe durante la guerra civile https://useless-catalanfacts.tumblr.com/ post/164413272172/may-1937-barricade-in-carrer-del-bisbe
p.290 Guernica in piastrella WK File:Guernica reproduction on tiled wall, Guernica, Spain (PPL3-Altered) julesvernex2.jpg Collezione Gernika-Lumo link=Institution: wikidata:Q24016799 Fotografia Jules Verne Times Two
p.292 Lluis Companys ritratto https://twitter.com/ukcatalans/status/654404521771298816
p.292 2.Incarcerazione Lluis Compays su gentile concessione di www.ancitalia.org
p.293 La Sardana autore DC
CAPITOLO 11
p.294 Poster TRAMVIA autore Francois Beutier www.olahoop.com
p.295 Veduta Collserola WK File:14-08-06-barcelona-RalfR-237.jpg autore © Ralf Roletschek
p.296 1.Torre Andreu La Rotonda WK File:2016 La Rotonda (Barcelona) 01.jpg autore Jordiferrer
p.296.1.VIDEO El Tibidabo la popular montaña barcelonesa, su gentile autorizzazione di RTVE-Filmoteca – colección No-Do #701 – Filmoteca Española Servicio de Cooperación – Fondos Filmicos Ministerio de Cultura y Deporte Gobierno de España
p.297 2.Tram Blau WK File:Blue Tram at Barcelona – panoramio.jpg autore florin_glontaru
p.297 Tibidabo: 3.1.Tibidabo ingresso premsa Tibidabo
3.2.Tibidabo veduta premsa Tibidabo
3.3.Giradabo autore DC
3.4.Giostra 123rf.com ID Immagine: 143237278 autore: Alberto Zamorano
3.5.Carusell 123rf.com ID Immagine: 88290863 autore: Iuliia Iatsuk
3.6.Museo d’Automats premsa Tibidabo
3.7.Vista notturna 123rf.com ID Immagine: 143357294 autore: Alberto Zamorano
p.299 4.1.Chiesa Sacro Cuore esterno 123rf.com ID Immagine: 34161300 autore: tan4ikk
p.299 4.2.Chiesa Sacro Cuore interno 123rf.com ID Immagine: 80218680 autore: csp
p.299 5.Osservatorio Fabra WK File:Fabra Observatory, from Tibidabo, Barcelona.jpg 2014_01_03_barcelona-tibidabo_43z.jpgBarcelona, from Tibidabo. Author Doc Searls
p.299 6.Torre Collserola WK File:Barcelona.Tibidabo.Torre.Collserola.jpg autore Josep Panadero
pag. 300-301 7.1-2-3-4-5-6-7.Torre Bellesguard autore DC
pag.301 7.7.TorreBellesguard Croce web @bellesguardgaudi
p.302 8.1.Cosmo Caixa esterno WK File:CosmoCaixa2.jpg autore Airin
p.302 8.2.Cosmo Caixa Pinguini autore DC
p.303 1.Colegi Teresianas WK File:009 Col·legi de les Teresianes.JPG autore Enfo |
p.304 2.Colegi Teresianas interno autore DC
p.304 1.2.Finca Miralles autore DC
p.305 1.Monastero Pedralbes esterno 123rf.com ID Immagine: 54566049 autore: Valentyn Leshchymenko
p.305 2.Monastero Pedralbes chioestro 123rf.com ID Immagine: 40515669 autore: Iakov Filimonov
p.305 3.Monastero Pedralbes tomba Elisenda WK File:Monastery of Pedralbes, tomb of the founder Queen Elisenda of Montcada, d. 1362 (2) (30408047753).jpg source Monastery of Pedralbes, tomb of the founder Queen Elisenda of Montcada, d. 1362 (2) autore Richard Mortel
p.306 3.4-5-6.Cappella Sant Miguel WK File:CelaStMiquel centre 3626.jpg | WK File:CelaStMiquel Naixement 3625.jpg | WK File:CelaStMiquel dreta 3681.jpg | Collezione Monastero di Pedralbes
p.307 4.1.Palau reial de Pedralbes 123rf.com ID Immagine: 108279776 autore: Sergio Torres Baus
p.307 4.Finca Guell autore DC
p.307 1.Camp Nou prato 123rf.com ID Immagine: 139135414 autore: johny007pan
p.307 2.Camp Nou museo 123rf.com ID Immagine: 140996884 autore: Zhanna Tretiakova
p.308 1.Parc de Espanya Industrial WK File:Barcelona – Parc de l’Espanya Industrial 1.jpg autore Zaratema
p.309 2.Miro WK File:Barcelona Tres – 034 (3466923270).jpg autore Kyle Taylor
p.309 3.Placa d’Espanya 123rf.com ID Immagine: 119033550 autore: robson309
p.309 4.Fontana Magica 123rf.com ID Immagine: 97186562 autore: boule13
p.309 5.Palau Nacional WK File:Palau Nacional, Barcelona.jpg source https://www.flickr.com/photos/juanedc/9800194965/ autore Juanedc
p.310 6.1.Poble Espanyol WK File:Poble Espanyol – Torres de Ávila.jpg fonte opera propria autore Poble Espanyol de Barcelona
p.310 6.2 Poble Espanyol Laboratorio WK File:Artesanía cuero.jpg fonte PEMSA autore Pep Herrero
p.310 7.Pavello Mies Van der Rohe WK File:Barcelona (4728498040).jpg source https://www.flickr.com/photos/sodapop66/4728498040/ autore thierrytutin Permession (reusing this file) At the time of upload, the image license was automatically confirmed using the Flickr API. For more information see Flickr API detail. Flickr sets 2010 Barcelona Flickr tags Barcelona SD-14 SIGMA
p.310 8.Fabrica Casaramona WK File:Casa ramona.JPG autore Jvideal
p.311 9.Font de Ceres e Statua Sant Jordi WK File:Estàtua eqüestre de Sant Jordi (Barcelona) – 1.jpg source Flickr: Muntanya de Montjuïc autore Jaume Menese
p.311 10.Anela Olimpica Torre Calatrava WK File:Torre de Calatrava – panoramio (1).jpg source https://web.archive.org/web/20161031101726/http://www.panoramio.com/photo/116337125 autore Mister No
p.311 11.Fundacio Joan Miro WK File:Fundació Joan Miro outdoors view (2).JPG autore Kippelboy
p.311 12.1.Teatro Greco WK File:Teatre Grec (6990237739).jpg source https://www.flickr.com/photos/visentico/6990237739/ autore Visentico / Sento
p.311 12.2.Giardino dei Cipressi WK File:Glorieta de cipreses.jpg autore Canaan
p.312 12.3.Joven de la Trenza WK File:Laribal – Joven de la trenza, Josep Viladomat.jpg autore Canaan
p.312 12.4.Estiva WK File:Roserar de la colla de l’arros (Jardins de Laribal) 3 – Nu Femení de Jaume Otero.jpg autore Jordiferrer
p.312 12.5.Repòs WK File:Jardins de Laribal-Josep Viladomat- Repòs 1925.JPG autore Kipelboy
p.312 13.1.Castello di Montjuïc WK File:Castell de Montjuïc – panoramio (2).jpg https://web.archive.org/web/20161101141411/http://www.panoramio.com/photo/113715004 autore Jorge Franganillo
p.312 13.2.Vista dal castello WK File:Montjuic castle.jpg autore Msoltanolkotabii
p.312 13.3.Teleferic de Montjuic 123rf.com ID Immagine: 72051083 autore: Irina Palei
p.312 13.4.Trasbordador aerei del Port WK File:Zoom sur le téléphérique du port de Barcelone.jpg autore Daniel CULSAN
p.313 19.1 Museo Archeologia (esterno) WK File:Museu d’Arqueologia de Catalunya – Barcelona.jpg autore Puigalder
p.313 19.2.Museo Archeologia (interno) WK File:El Geni Culinari. Innovacions que marquen la nostra cuina 03.jpg source http://premsa.gencat.cat/pres_fsvp/AppJava/cultura/notapremsavw/291819/ca/exposicio-museu-darqueologia-catalunya-mostra-patrimoni-arqueologic-pais-perspectiva-culinaria.do autore Generalitat de Catalunya
p.313 20.Jardin Maragall Palacete Albeniz WK File:Palacete Albéniz.jpg autore Canaan
p.313 21.1.Fossar de la Pedrera WK File:Vista aèria del Fossar de la Pedrera IMG 20150816 142007.jpg autore Aniol
p.313 21.2.Tomba Lluis Companys WK File:Tumba Companys.JPG autore Canaan
p.313 22.Refugi 307 WK File:01 Refugio 307.JPG autore Farisori
p.314 Parc Tibidabo foto storica del 1965 su gentile concessione archivio Parc del Tibidabo.
p.316 Camp Nou 123rf.com ID Immagine: 101515377 autore : marchello74
p.317 Anela Olimpica WK File:Mireia García – @mireia gll.jpg autore source https://www.flickr.com/photos/diveuniverse/15147245612/ autore diveuniversefest
p.319 Sagrada Familia Facciata della Gloria 123rf.com ID Immagine: 81527841 autore: Jaroslav Moravcik
senza capitolo
p.320 Commemorazione strage 123rf.com ID Immagine: 84384884 autore: Ivan Garcia Aguirre
p.322 Bunkers del Carmel 123rf.com ID Immagine: 84405712 autore: Viktor Gladkov.